ලාංකික ගෘහ නිර්මාණ කලාව
ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය හෙවත් වාස්තු විද්‍යාව වූ කලී ඉතා සංකීර්ණ වූද පුළුල් වූද විෂය ධාරාවකි. ගෘහ නිර්මාණකරණය සරල අයුරින් විග‍්‍රහ කළහොත් සැබවින්ම එය මතුවන ගැටළුවක් ස`දහා පිළිතුරු සැපයීමක් වැනිය.මතුවන සැබෑ ගැටළුව හ`දුනා ගැනීම නිර්මාණකරණයේ මූලික, ප‍්‍රථම පියවර වන අතර එය නිර්මාණකරණ ක‍්‍රියාවලියේ අපහසුම කාර්යය වන්නේය.
එය එසේ වන්නේ ගෘහ නිර්මාණයක් වූ කලී හුදෙක් සරල නිපැයුමක් නොවන්නාවූ අධි කලා කෘතියක්ද නොවන්නාවූ, කලා කෘතියක් හෙයිනි. එනම් ගොඩනැ`ගිල්ලක්, ගෘහ නිර්මාණකරණයක් නැතහොත් කලා කෘතියක් ලෙස එළි දැක්වීම, මේ මහා විශාල ක‍්‍රියාදාමයේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියා සතු කාර්ය භාර්යයි.
ප‍්‍රථම හෙවත් ආරම්භක පියවර ලෙස නිවැරදි ප‍්‍රශ්න හ`දුනා ගැනීම යැයි ඉහත ස`දහන් කරන ලදි. එය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියාගේ දැක්ම නොහොත් දර්ශනය මත සිදුවන්නකි. එනම් එකම නිර්මාණකරණයක් ස`දහා විවිධ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන් දරන මත විවිධ වන අතර ඔවුන්ගෙන් මතුවන ගැටළුද විවිධ වන්නේය.
එහෙයින් ශිල්පියාගෙන් ශිල්පියාට ගෘහ නිර්මාණයන් විවිධ වෙයි. එනම් ගෘහ නිර්මාණකරණයන් ගෘහනිර්මාණ ශිල්පියා මත අනන්‍ය වන අතර ශිල්පියාට ආවේණික වූ ලක්ෂණයන්ගෙන් යුක්ත වන්නේය.(මෙය විග‍්‍රහ කිරිමේදී ප‍්‍රවීණ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීහු මත දෙකක් දරති. ඉන් එකක් නම් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයක් එම ශිල්පියාටම අනන්‍ය විය යුතුය යන්නයි. අනෙක නම් එය එසේ සිදු වීම අත්‍යවශ්‍ය නොවන බවයි.*
නිර්මාණකරණයේදි ශිල්පියා විසින් සැලකිල්ලට ගත යුතු කරුණු කිහිපයකි. කිසියම් නිර්මාණකරුවෙකුට එම කරුණු නොසලකා හැර නිර්මාණකරණයේ නියැලිය නොහැකිය.මක් නිසාද ය් ගෘහ නිර්මාණකරණයක් වූ කලී හුදෙක් රස වි`දීමට පමණක් නිපැයූ ප‍්‍රතිමාවක් නොවන හෙයිනි.
ගෘහ නිර්මාණයේදී නිර්මාණයට අදාලව ශිල්පියා විසින් අවධානය යොමු කළ යුතු සාධක නම් සමාජීය, පාරීසරික, විද්‍යාත්මක, දේශගුණික, ප‍්‍රායෝගික, කාර්යාත්මක, ව්‍යුහමය, භෞතික හා මානසික යනාදියයි.මෙම සාධකයන්ට උචිත පරිදි ගෘහ නිර්මාණකරණයේලා නිරත විය යුතුය.
1920 ගණන්වලට පසු ව්‍යාපාරික ක්ෂේත‍්‍ර ඔස්සේ කඩිනමින් ධනවත් වූ ප‍්‍රභූන් තම ඉංග‍්‍රීසි පාලකයන්ගේ යටත් විජිත නිවාස සම්ප‍්‍රදායෙන් අනුකරණය කරන ලද නිවාස කොළඹ නගරයේ සහ ඔවුන් කේන්ද්‍ර වූ ප‍්‍රාදේශීය නගරවල බහුලව දැකිය හැකිය.මින් ඇතැම් නිවාස ඔහුන් එංගලන්ත සංචාරයෙන් අත්දුටු මැනර් හවුස් :ඵ්බදර ්‍යදමිැ* මාදිලියේ ප‍්‍රභූ නිවාස නිර්මාණය වීම සුවිශේෂිය.
මීට අමතරව මධ්‍යම සමාජ ස්ථරයේ ජනතාව තම පාරම්පරික නිවාස උරුමයන් හා ඉහත ස`දහන් යුරෝපීය මාදිලි ලක්ෂණ සම්මිශ‍්‍රිත දෙමුහුම් නිවාස පරිහරණය කරන්නට මේ යුගයේදී පෙළඹුණි. බි‍්‍රතාන්‍ය විවෘත ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්තිය නිසා සියවස් ගණනාවක් අඛණ්ඩව පැවත ආ වැඩවසම් ක‍්‍රමය බි`ද වැටී වේගවත් නාගරීකරණයත් සම`ග නිවාසයන්හි කැපී පෙනෙන විපර්යාසයක් ඇති විය.කෙසේ වෙතත් දේශීය අංග ලක්ෂණද ඇතුළත් කරගෙන ස්වභාවික අමුද්‍රව්‍ය වෙනුවට කෘත‍්‍රිම අමුද්‍රව්‍ය හා දේශීය දේ වෙනුවට විදේශීය ආනයනය කරන ලද දේ යොදා ගන්නා ලදි. දේශීය දැව වෙනුවට බුරුමය වැනි රටවලින් ගෙන්වන ලද තේක්ක මෙන්ම බි‍්‍රතින්‍යයෙන් ආනයනික සාදන කාමර උපකරණද මීට උදාහරණ වේ.
බි‍්‍රතාන්‍ය කිරීටයෙන් නිදහස ලැබුවත් දේශීය ප‍්‍රභූ හා මධ්‍යම ස්ථරයේ නිවාස යුරෝපීය බලපෑමේ ආභාසයට යටත් විය.පශ්චාත් නිදහස් යුගයේ ප‍්‍රධානතම ප‍්‍රභූ නිවාස ශෛලිය ලෙස පී.ඩබ්.ඞී.නිවාස :ඡුගඋගෘ ිඑහකැ* ඉංග‍්‍රීසීන් විසින් අනුබද්ධිත ප‍්‍රසිද්ධ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවට අනුබද්ධිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ සහ ඉංජිනේරුවන්ගේ හේතුවාදය මත පදනම් වූ පිරිවැය ඵලදායි පිළියමකි. ඇතැම් නිවාස අලංකරණය ස`දහා දේශීය පාරම්පරික මෝස්තර රටා මෙන්ම යුරෝපීය සම්භවයක් සහිත ආර්ට් ඩෙකෝර් : ්රඑ ාැජදර* වැනි ශෛලීන්ද යොදා ගැනුණි. 1505 පෘතුගී‍්‍රසීන්ගේ ලංකාගමනයත් සම`ග අනතුරුව පැමිණි ලන්දේසි හා ඉංග‍්‍රීසි ජාතීන් නිසා මෙරට සංස්කෘතිය විශාල වශයෙන් විපර්යාස රැුසකට ලක් විය. කලාව, ආගම, භාෂාව, සංස්කෘතිය, ගෘහ නිර්මාණ මෙකී සියලූ අංගයන් යටතවිජිතකරණයත් සම`ග වෙනස් විය. ඇතැම් නවාංග එක් වූ අතර පැවති අංගයන් විනාශ වූ අවස්්ථාද වේ.
කෙසේ වෙතත් ලාංකික ගෘහ නිර්මාණ පිළිබ`ද 1800 සිට 2000 දක්වා කාල පරාසය තුළ අධ්‍යයනය කිරීමේදී පෙනී යන්නේ එම කාල වකවානුවේ මෙරට ගෘහ නිර්මාණ කෙරෙහි දැඩි ලෙස යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ ආභාසය ලබා ඇති බවයි.
ඇතැම් විට බි‍්‍රතාන්‍ය ජාතිකයන් ඔවුන්ගේ බල පරාක‍්‍රමය විදහා දැක්වීමට යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ මෙරට නිර්මාණයන්ට යොදා ගෙන තිබේ. යටත්විජිතකරණයත් සම`ග වැඩවසම්වාදය බි`ද වැටුණු අතර විවෘත ආර්ථිකය තුළ බිහිවන ධනපති පන්තාය විසින් පශ්චාත් නිදහස් යුගයේ පවා යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ අලංකාරය හා ගමේභීරත්වය පිළිබිඹු කිරීමට යොදා ගන්නා ලදි.
උදාහරණ ලෙස කොළඹ 07 ප‍්‍රදේශයේ නිවාස රැුසක් යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ ආභාසය ලබා ඇත. එම ප‍්‍රදේශයේ ඇති කාර්යාල, පැරණි ගොඩනැ`ගිලි බොහෝමයක් පාහේ යුරෝපීය ආභාසය අනුව නිර්මාණය වී තිබේ. මේ අනුව මෙම අධ්‍යයනය තුළින් විග‍්‍රහ කරනුයේ යුරෝපීය ගෘහ නිර්මාණ ආභාසය ලාංකික ගෘහ නිර්මාණකරණයේලා බලපෑවේ කෙසේද, යුරෝපීය ආභාසය ලැබූ ගෘහ නිර්මාණ මොනවාද හා ඉන් ගෘහ නිර්මාණ කිහිපයක් පිළිබ`දව මෙහිදි විස්තරාත්මකව කරුණු ගෙන හැර දක්වයි
ලෙව්කොක් ඇතුළු පිරිසට අනුව බි‍්‍රතාන්‍ය වකවානුවේ දිවයිනේ ඉදිකරන ලද ගොඩනැ`ගිලි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීය ශෛලීන්ට අනුව අවධි 03 කට වෙන් කළ හැකි අතර මෙම මතය ප‍්‍රභූ නිවස කෙරෙහිද නිවැරදි වේ. මුල් බි‍්‍රතාන්‍ය යුගයේදී දිවයිනේ පාලනය ගැන වූ අවිනිශ්චිතතාවය නිසා පෙර ලන්දේසි සම්ප‍්‍රදායන් එ් අයුරින්ම පවත්වාගනු ලැබූවත් 19 වන ශතවර්ෂයේ මුල් භාගය වන විට ඉන්දියානු අර්ධද්වීපයේ ඇති වූ දේශපාලන ආධිපත්‍ය සහ එම සියවසේ මැද භාගය වන විට වතු ආර්ථිකයේ ප‍්‍රතිලාභ ලැබීමත් සම`ග බංගලාව ඉංග‍්‍රීසි පාලකයන් විසින් ලංකාවට හ`දුන්වා දෙන්නේ අසල්වැසි ඉන්දියාවෙනි.
බංගලාවේ බිහිවීම හා අන්තතර්ජාතික ව්‍යාපෘති පිළිබ`ද මැනවින් කරුණු ඉදිරිපත් කරන විද්වතෙකු වන ඇන්තනී.ඞී.කිංග් දක්වන්නේ දිවයිනේ පාරිසරික දේශපාලන හා සංස්කෘතික වාතාවරණයන්ට අනුව හැඩ ගැසෙන බංගලාව 20 වන සියවස මුල් භාගය වන විට ප‍්‍රමාණයෙන්, අලංකෘතභාවයෙන් හා සැපපහසු බව අතින්ද වැඩි දියුණු වන්නේ තවදුරටත් යුරෝපයෙන් ආනයනය කරන ලද සම්භාව්‍ය ගෘහ නිර්මාණ අංග ලක්ෂණයන් ඉස්මතු කරමිනි. තත්කාලීන යුරෝපයේ ශීඝ‍්‍ර වර්ධනය වෙමින් පැවති පාරිභෝජකත්වය, ධනවාදය ඔස්සේ ලාංකික ප‍්‍රභූන් කරාද මෙසේ ළ`ගා විය.
